amharc
Irish
    
    Alternative forms
    
Pronunciation
    
Etymology 1
    
From Old Irish amarc m (“act of looking at; faculty of sight; object of sight, view, prospect”).[4]
Noun
    
amharc m (genitive singular amhairc, nominative plural amhairc)
- verbal noun of amharc
- sight, vision
- 1899, Franz Nikolaus Finck, Die araner mundart, volume II (overall work in German), Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, page 1:- tā afr̥k ə ŋar ʒō.- [Tá amharc i ngearr dhó.]
- He is short-sighted.
 
 
 
- look
- Is fearr amharc amháin romhat ná dhá amharc i do dhiaidh.- Foresight is better than hindsight. (proverb)
- (literally, “One look before you is better than two looks behind you.”)
 
 
- sight (a great deal, a lot)
Declension
    
Declension of amharc
First declension
| Bare forms: 
 | Forms with the definite article: 
 | 
Derived terms
    
- amharc an lae m (“dawn”)
- amharc déshúileach m (“binocular vision”)
- amharc dúbailte m (“double vision”)
- amharc mara m (“seascape”)
- amharc na súl m (“eyesight”)
- amharc tíre m (“landscape”)
- amharcach (“sightly, pleasing to behold”)
- amharclann f (“theatre”)
- ar amharc (“in sight”)
- as amharc (“out of sight”)
- cianamharc m (“distant view”)
- claonamharc m (“sidelong look; squint”)
- gar-amharc m (“close-up view”)
- in amharc súl (“in appearance”)
- téigh as amharc (“disappear”, verb)
Verb
    
amharc (present analytic amharcann, future analytic amharcfaidh, verbal noun amharc, past participle amharctha)
- (transitive, intransitive) look, see
- Bhí sé ag amharc amach as an bhfuinneog nuair a bhí mise ag dul thart.- He was looking out the window when I went past.
 
 
Conjugation
    
conjugation of amharc (first conjugation – B)
| singular | plural | relative | autonomous | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| first | second | third | first | second | third | ||||
| indicative | present | amharcaim | amharcann tú; amharcair† | amharcann sé, sí | amharcaimid | amharcann sibh | amharcann siad; amharcaid† | a amharcann; a amharcas / a n-amharcann*; a n-amharcas* | amharctar | 
| past | d'amharc mé; d'amharcas / amharc mé‡; amharcas‡ | d'amharc tú; d'amharcais / amharc tú‡; amharcais‡ | d'amharc sé, sí / amharc sé, sí‡ | d'amharcamar; d'amharc muid / amharcamar‡; amharc muid‡ | d'amharc sibh; d'amharcabhair / amharc sibh‡; amharcabhair‡ | d'amharc siad; d'amharcadar / amharc siad; amharcadar‡ | a d'amharc / ar amharc* | amharcadh; hamharcadh† | |
| past habitual | d'amharcainn / amharcainn‡; n-amharcainn‡‡ | d'amharctá / amharctá‡; n-amharctᇇ | d'amharcadh sé, sí / amharcadh sé, sí‡; n-amharcadh sé, s퇇 | d'amharcaimis; d'amharcadh muid / amharcaimis‡; amharcadh muid‡; n-amharcaimis‡‡; n-amharcadh muid‡‡ | d'amharcadh sibh / amharcadh sibh‡; n-amharcadh sibh‡‡ | d'amharcaidís; d'amharcadh siad / amharcaidís‡; amharcadh siad‡; n-amharcaidís‡‡; n-amharcadh siad‡‡ | a d'amharcadh / a n-amharcadh* | d'amharctaí / amharctaí‡; n-amharcta퇇 | |
| future | amharcfaidh mé; amharcfad | amharcfaidh tú; amharcfair† | amharcfaidh sé, sí | amharcfaimid; amharcfaidh muid | amharcfaidh sibh | amharcfaidh siad; amharcfaid† | a amharcfaidh; a amharcfas / a n-amharcfaidh*; a n-amharcfas* | amharcfar | |
| conditional | d'amharcfainn / amharcfainn‡; n-amharcfainn‡‡ | d'amharcfá / amharcfá‡; n-amharcfᇇ | d'amharcfadh sé, sí / amharcfadh sé, sí‡; n-amharcfadh sé, s퇇 | d'amharcfaimis; d'amharcfadh muid / amharcfaimis‡; amharcfadh muid‡; n-amharcfaimis‡‡; n-amharcfadh muid‡‡ | d'amharcfadh sibh / amharcfadh sibh‡; n-amharcfadh sibh‡‡ | d'amharcfaidís; d'amharcfadh siad / amharcfaidís‡; amharcfadh siad‡; n-amharcfaidís‡‡; n-amharcfadh siad‡‡ | a d'amharcfadh / a n-amharcfadh* | d'amharcfaí / amharcfaí‡; n-amharcfa퇇 | |
| subjunctive | present | go n-amharca mé; go n-amharcad† | go n-amharca tú; go n-amharcair† | go n-amharca sé, sí | go n-amharcaimid; go n-amharca muid | go n-amharca sibh | go n-amharca siad; go n-amharcaid† | — | go n-amharctar | 
| past | dá n-amharcainn | dá n-amharctá | dá n-amharcadh sé, sí | dá n-amharcaimis; dá n-amharcadh muid | dá n-amharcadh sibh | dá n-amharcaidís; dá n-amharcadh siad | — | dá n-amharctaí | |
| imperative | amharcaim | amharc | amharcadh sé, sí | amharcaimis | amharcaigí; amharcaidh† | amharcaidís | — | amharctar | |
| verbal noun | amharc | ||||||||
| past participle | amharctha | ||||||||
*indirect relative
† archaic or dialect form
‡ dependent form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis (except an)
Derived terms
    
- amharcaíl f (“(act of) peering; groping”)
Mutation
    
| Irish mutation | |||
|---|---|---|---|
| Radical | Eclipsis | with h-prothesis | with t-prothesis | 
| amharc | n-amharc | hamharc | t-amharc | 
| Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. | |||
References
    
- Sjoestedt, M. L. (1931) Phonétique d’un parler irlandais de Kerry (in French), Paris: Librairie Ernest Leroux, page 29
- Finck, F. N. (1899) Die araner mundart (in German), volume II, Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, page 1
- Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 22
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “1 amarc”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “amarcaid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
Further reading
    
- Ó Dónaill, Niall (1977) “amharc”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- Dinneen, Patrick S. (1904) “aṁarc”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 25
Scottish Gaelic
    
    Etymology
    
From Old Irish amarc m (“act of looking at; faculty of sight; object of sight, view, prospect”).
Pronunciation
    
- IPA(key): /ˈãũ.əɾk/
- (Lewis) IPA(key): /ˈãvəɾk/
Noun
    
amharc m (genitive singular amhairc, plural amhairc)
- verbal noun of amhairc
- seeing, viewing
- sight, view
- vizzy or sight on a gun
- view, sight, observation
- beholding
- inspecting
- look, appearance
- fault
Synonyms
    
Derived terms
    
References
    
- Edward Dwelly (1911) “amharc”, in Faclair Gàidhlig gu Beurla le Dealbhan [The Illustrated Gaelic–English Dictionary], 10th edition, Edinburgh: Birlinn Limited, →ISBN
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “1 amarc”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
    This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.