йыр
Bashkir
Etymology
Proto-Turkic *yïr (“song”).
Cognate with Tatar җыр (cır), Kazakh жыр (jyr), Karachay-Balkar джыр (cır), Kumyk йыр (yır), etc.
Pronunciation
- IPA(key): [jɯ̞r]
Audio (file) - Hyphenation: йыр (one syllable)
Noun
йыр • (yır)
- song
- Мөхәббәт тураһында йыр.
- Möxəbbət turahında yır.
- A song about love.
- Йыр өҙөлдө; миңә ҡағылып китте Ғазраилдың ҡара ҡанат осо. (Mustai Karim)
- Yır öźöldö; miñə qağılıp kitte Ğazraildıñ qara qanat oso.
- The song cut off; the tip of Azrael's black wing touched me (in passing).
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| absolute | йыр (yır) | йырҙар (yırźar) |
| definite genitive | йырҙың (yırźıñ) | йырҙарҙың (yırźarźıñ) |
| dative | йырға (yırğa) | йырҙарға (yırźarğa) |
| definite accusative | йырҙы (yırźı) | йырҙарҙы (yırźarźı) |
| locative | йырҙа (yırźa) | йырҙарҙа (yırźarźa) |
| ablative | йырҙан (yırźan) | йырҙарҙан (yırźarźan) |
Derived terms
- йырсы (yırsı)
Kumyk
Etymology
From Proto-Turkic *yïr (“song”).
Declension
| Singular | Plural | |
|---|---|---|
| nominative | йыр (yır) | йырлар (yırlar) |
| accusative | йырны (yırnı) | йырланы (yırlanı) |
| dative | йыргъа (yırğa) | йырлагъа (yırlağa) |
| locative | йырда (yırda) | йырларда (yırlarda) |
| ablative | йырдан (yırdan) | йырлардан (yırlardan) |
| genitive | йырны (yırnı) | йырланы (yırlanı) |
| 1sg | Singular | Plural |
|---|---|---|
| nominative | йырым (yırım) | йырларым (yırlarım) |
| accusative | йырымны (yırımnı) | йырларымны (yırlarımnı) |
| dative | йырымгъа (yırımğa) | йырларыма (yırlarıma) |
| locative | йырымда (yırımda) | йырларымда (yırlarımda) |
| ablative | йырымдан (yırımdan) | йырларымдан (yırlarımdan) |
| genitive | йырымны (yırımnı) | йырларымны (yırlarımnı) |
| 1pl | Singular | Plural |
| nominative | йырыбыз (yırıbız) | йырларыбыз (yırlarıbız) |
| accusative | йырыбызны (yırıbıznı) | йырларыбызны (yırlarıbıznı) |
| dative | йырыбызгъа (yırıbızğa) | йырларыбызгъа (yırlarıbızğa) |
| locative | йырыбызда (yırıbızda) | йырларыбызда (yırlarıbızda) |
| ablative | йырыбыздан (yırıbızdan) | йырларыбыздан (yırlarıbızdan) |
| genitive | йырыбызны (yırıbıznı) | йырларыбызны (yırlarıbıznı) |
| 2sg | Singular | Plural |
| nominative | йырынгъ (yırınğ) | йырларынгъ (yırlarınğ) |
| accusative | йырынгъны (yırınğnı) | йырларынгъны (yırlarınğnı) |
| dative | йырынгъа (yırınğa) | йырларынгъа (yırlarınğa) |
| locative | йырынгъда (yırınğda) | йырларынгъда (yırlarınğda) |
| ablative | йырынгъдан (yırınğdan) | йырларынгъдан (yırlarınğdan) |
| genitive | йырынгъны (yırınğnı) | йырларынгъны (yırlarınğnı) |
| 2pl | Singular | Plural |
| nominative | йырыгъыз (yırığız) | йырларыгъыз (yırlarığız) |
| accusative | йырыгъызны (yırığıznı) | йырларыгъызны (yırlarığıznı) |
| dative | йырыгъызгъа (yırığızğa) | йырларыгъызгъа (yırlarığızğa) |
| locative | йырыгъызда (yırığızda) | йырларыгъызда (yırlarığızda) |
| ablative | йырыгъыздан (yırığızdan) | йырларыбыздан (yırlarıbızdan) |
| genitive | йырыгъызны (yırığıznı) | йырларыгъызны (yırlarığıznı) |
| 3 | Singular | Plural |
| nominative | йыры (yırı) | йырлары (yırları) |
| accusative | йырын (yırın) | йырларын (yırların) |
| dative | йырына (yırına) | йырларына (yırlarına) |
| locative | йырында (yırında) | йырларында (yırlarında) |
| ablative | йырындан (yırından) | йырларындан (yırlarından) |
| genitive | йырыны (yırını) | йырларыны (yırlarını) |
Further reading
- Бамматов Б.Г., editor (2013), “йыр”, in Кумыкско-русский словарь [Kumyk–Russian dictionary], Makhachkala: ИЯЛИ ДНЦ РАН
Udmurt
Etymology
From Proto-Permic *jur, possibly from Proto-Finno-Permic *jure. Cognates include Erzya юр (jur, “root”) and Finnish juuri (“root”).
Permic cognates include Komi-Zyrian юр (jur) and Komi-Permyak юр (jur).
Pronunciation
- IPA(key): [ˈjɯ̈r]
- Rhymes: -ɯ̈r
- Hyphenation: йыр
Noun
йыр • (jyr)
Declension
Declension of йыр (soft declension)
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | йыр jyr |
йыръёс jyrjos |
| accusative | йырез jyrez |
йыръёсыз jyrjosyz |
| genitive | йырлэн jyrlen |
йыръёслэн jyrjoslen |
| dative | йырлы jyrly |
йыръёслы jyrjosly |
| ablative | йырлэсь jyrleś |
йыръёслэсь jyrjosleś |
| instrumental | йырен jyren |
йыръёсын jyrjosyn |
| abessive | йыртэк jyrtek |
йыръёстэк jyrjostek |
| adverbial | йыръя jyrja |
йыръёсъя jyrjosja |
| inessive | йырын jyryn |
йыръёсын jyrjosyn |
| illative | йыре jyre |
йыръёсы jyrjosy |
| elative | йырысь jyryś |
йыръёсысь jyrjosyś |
| egressive | йырысьен jyryśjen |
йыръёсысьен jyrjosyśjen |
| terminative | йырозь jyroź |
йыръёсозь jyrjosoź |
| prolative | йыретӥ jyreti |
йыръёсытӥ jyrjosyti |
| allative | йырлань jyrlań |
йыръёслань jyrjoslań |
Possessive forms of йыр
1st singular possessive forms of йыр
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | йыре jyre |
йыръёсы jyrjosy |
| accusative | йырме jyrme |
йыръёсме jyrjosme |
| genitive | йырелэн jyrelen |
йыръёсылэн jyrjosylen |
| dative | йырелы jyrely |
йыръёсылы jyrjosyly |
| ablative | йырелэсь jyreleś |
йыръёсылэсь jyrjosyleś |
| instrumental | йыреным jyrenym |
йыръёсыным jyrjosynym |
2nd singular possessive forms of йыр
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | йыред jyred |
йыръёсыд jyrjosyd |
| accusative | йырдэ jyrde |
йыръёстэ jyrjoste |
| genitive | йыредлэн jyredlen |
йыръёсыдлэн jyrjosydlen |
| dative | йыредлы jyredly |
йыръёсыдлы jyrjosydly |
| ablative | йыредлэсь jyredleś |
йыръёсыдлэсь jyrjosydleś |
| instrumental | йыреныд jyrenyd |
йыръёсыныд jyrjosynyd |
3rd singular possessive forms of йыр
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | йырез jyrez |
йыръёсыз jyrjosyz |
| accusative | йырзэ jyrze |
йыръёссэ jyrjosse |
| genitive | йырезлэн jyrezlen |
йыръёсызлэн jyrjosyzlen |
| dative | йырезлы jyrezly |
йыръёсызлы jyrjosyzly |
| ablative | йырезлэсь jyrezleś |
йыръёсызлэсь jyrjosyzleś |
| instrumental | йыреныз jyrenyz |
йыръёсыныз jyrjosynyz |
1st plural possessive forms of йыр
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | йырмы jyrmy |
йыръёсмы jyrjosmy |
| accusative | йырмэс jyrmes |
йыръёсмес jyrjosmes |
| genitive | йырмылэн jyrmylen |
йыръёсмылэн jyrjosmylen |
| dative | йырмылы jyrmyly |
йыръёсмылы jyrjosmyly |
| ablative | йырмылэсь jyrmyleś |
йыръёсмылэсь jyrjosmyleś |
| instrumental | йыренымы jyrenymy |
йыръёсынымы jyrjosynymy |
2nd plural possessive forms of йыр
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | йырды jyrdy |
йыръёсты jyrjosty |
| accusative | йырдэс jyrdes |
йыръёстэс jyrjostes |
| genitive | йырдылэн jyrdylen |
йыръёстылэн jyrjostylen |
| dative | йырдылы jyrdyly |
йыръёстылы jyrjostyly |
| ablative | йырдылэсь jyrdyleś |
йыръёстылэсь jyrjostyleś |
| instrumental | йыреныды jyrenydy |
йыръёсыныды jyrjosynydy |
3rd plural possessive forms of йыр
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | йырзы jyrzy |
йыръёссы jyrjossy |
| accusative | йырзэс jyrzes |
йыръёссэс jyrjosses |
| genitive | йырзылэн jyrzylen |
йыръёссылэн jyrjossylen |
| dative | йырзылы jyrzyly |
йыръёссылы jyrjossyly |
| ablative | йырзылэсь jyrzyleś |
йыръёссылэсь jyrjossyleś |
| instrumental | йыренызы jyrenyzy |
йыръёсынызы jyrjosynyzy |
Derived terms
- йырси (jyrśi)
References
- L. E. Kirillova, L. L. Karpova, editors (2008), “йыр”, in Удмурт-ӟуч кыллюкам [Udmurt-Russian dictionary], Izhevsk: Удмуртский институт истории, языка и литературы УрО РАН, →ISBN, page 265
- Yrjö Wichmann, Toivo Emil Uotila (1987) Mikko Korhonen, editor, Wotjakischer Wortschatz [Votyak Vocabulary] (Lexica Societatis Fenno-Ugricae; Volume 21) (overall work in German), Helsinki: Suomalais-ugrilainen Seura, →ISBN, →ISSN, page 79
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.